źródło:ZPKWŚ |
Beskid Mały stanowi rozciągającą się równoleżnikowo grupę górską o
długości ok. 35 km i szerokości 12 km. Na zachodzie od Beskidu Śląskiego
oddziela go Brama Wilkowicka, zaś na wschodzie od Beskidu Makowskiego
oddziela go dolina Skawy. Przełom rzeki Soły z trzema zbiornikami
zaporowymi w Czańcu, Porąbce i Tresnej dzieli Beskid Maty na dwie
części. Mniejsza, zachodnia to Pasmo Magurki Wilkowickiej z najwyższym
szczytem Czuplem (933 m n.p.m.), większa powierzchniowo część wschodnia
to grupa Łamanej Skały (929 m n.p.m.). Teren ten chroniony jest
jako Park Krajobrazowy Beskidu Małego o powierzchni 257,70 km2. Wokół
parku utworzono strefę ochronną o powierzchni 222,53 km2. Po reformie
administracyjnej w 1999 r. część Parku Krajobrazowego Beskidu Małego
(165,40 km2, otulina – 102,43 km2) znalazła się w województwie śląskim, a
pozostała część w województwie małopolskim.
fot.P.Dziki |
Prawie cały Beskid Mały jest zbudowany z piaskowców godulskich. Są to
skały o budowie drobnoziarnistej, dość twarde i odporne na procesy
wietrzenia. W północnej części Beskidu Małego w rejonie Andrychowa i
Inwałdu oraz Targanic spotyka się też wapienie. Liczne skałki
przybierają różne ciekawe kształty i stanowią dużą atrakcję turystyczną.
Najcenniejsze z nich to baszta skalna w Kocierzu Rychwałdzkim, grupa
skałek w Krzeszowie oraz skałka fliszowa na zboczach Żaru. Utworzone
zostały 22 pomniki przyrody nieożywionej. Duże znaczenie przyrodnicze i
poznawcze posiadają jaskinie. Powstały one w wyniku procesów
osuwiskowych, tektonicznych i w mniejszym stopniu wietrzenia. 6 z nich
objętych zostało ochroną pomnikową. Najbardziej znana jest Jaskinia
Komonieckiego. Szczególnie malowniczo wygląda w okresie
wczesnowiosennym, kiedy to strop pokryty jest soplami lodowymi.
Obszar Parku Krajobrazowego „Beskidu Małego" i jego otuliny
charakteryzuje się gęstą siecią rzeczną i dużą ilością źródeł. Położony
jest w dorzeczu rzeki Wisły i zlewisku Morza Bałtyckiego.
Sieć rzeczną
tworzą główne rzeki: Biała, Soła i Skawa płynące z południa na północ,
wraz z prostopadle do nich płynącymi potokami górskimi. Wyjątek stanowi
Wieprzówka, której przebieg jest południkowy. Na odcinku Soły, między
Żywcem i Kętami, powstał system zbiorników zaporowych, tzw. Kaskada
Soły.
fot.P.Dziki |
Krajobraz Beskidu Małego, tak jak i pozostałej części Beskidów
Zachodnich, został znacznie przekształcony. Piętro pogórza przebiegające
średnio do 550 m n.p.m. wykorzystano pod uprawy i zabudowę. Niegdyś
najbardziej rozpowszechniony tutaj grąd występuje obecnie tylko w
postaci nielicznych płatów zlokalizowanych w miejscach niedostępnych,
wąwozach i jarach. Na stokach północnych spotykana jest dość często
schodząca nawet do 420 m n.p.m. buczyna karpacka. Od wysokości 550 m
n.p.m. do 933 m n.p.m. rozciąga się piętro regla dolnego. Piętro to
pokryte jest dość regularnie zwartym kompleksem leśnym z niewielkimi
polanami. Ciekawostką jest występowanie w partiach grzbietowych
skarłowaciałych buczyn kwaśnych. Dotychczas przeprowadzone badania flory roślin naczyniowych wykazały
występowanie ponad 840
gatunków. Beskid Mały charakteryzuje się
stosunkowo dużym udziałem (10%) roślin górskich, wśród których dominują
gatunki reglowe i ogólnogórskie. Dużym walorem jest występowanie
licznych przedstawicieli rodziny storczykowatych, np.: kruszczyk błotny,
storczyca kulista, storczyk męski i stoplamek plamisty. Zagrożone są
również gatunki znajdujące się na granicach swych zasięgów, między
innymi: rzeżucha trójlistkowa i żywokost sercowaty, a także gatunki
wapieniolubne wymierające wskutek zarastania nieużytkowanych
kamieniołomów.
fot.P.Dziki |
Na terenie Beskidu Małego występują - z kopytnych: dzik, sarna i
jeleń, zaś z dużych drapieżników: ryś, wilk, lisi, borsuk, a
sporadycznie niedźwiedź. Spośród nietoperzy podawano z tego terenu:
mroczka późnego, nocka wąsatka i borowca wielkiego, a z owadożernych:
rzęsorka rzeczka i zębiatka karliczka oraz dwa gatunki ryjówek:
aksamitną i malutką. Największym gryzoniem jest bóbr europejski. Łącznie
na terenie Beskidu Małego zanotowano dotychczas 36 gatunków ssaków.
Natomiast badania ornitofauny wykazały występowanie 111 gatunków ptaków
lęgowych, w tym 6 drapieżników dziennych, a wśród nich:
trzmielojada i kobuza; 4 gatunki kuraków; 6 gatunków dzięciołów, bociana czarnego, pójdźki i zimorodka.
trzmielojada i kobuza; 4 gatunki kuraków; 6 gatunków dzięciołów, bociana czarnego, pójdźki i zimorodka.
fot.P.Dziki |
źródło:ZPKWŚ
FORMY OCHRONY PRZYRODY NA OBSZARZE
PARKU KRAJOBRAZOWEGO BESKIDU MAŁEGO
PARKU KRAJOBRAZOWEGO BESKIDU MAŁEGO